Kedilerde Coronavirüs

Hangi kedi ırkları FİP hastalığına karşı daha duyarlıdır? Bazı kedi ırklarında FİP gelişme olasılığı daha yüksektir ve bu kedi ırkları ( Scotishfold, Habeş, Birman, Himalayan, Devon rex, Ragdoll) dir. Çoklu kedi ortamlarında görülme oranı daha fazladır. Erkek kediler dişi kedilere göre dha fazla bu hastalığa yatkındır. Kediler FcoV (Felinecoronavirus) ile nasıl enfekte olurlar? FcoV virüsü soğuk havalarda aylarca kendini koruyabilir. Kediler feka-oral ( enfekte dışkı ile oral temas) ile enfekte olurlar. FcoV ile enfekte kedilerin üçte biri dışkıları ile virüsü saçtıkları düşünülmektedir.Enfekte kedilerin %90’ı FcoV virüsünü birkaç aylığına dışkıyla saçarken %10 enfekte kedi ömürleri boyunca virüsü dışkıları ile saçarlar. Oldukça kırılgan olan FcoV virüsü normal hava sıcaklıklarında 24-36 saat calı kalabilirken, soğuk havalarda aylarca canlı kalabilirler. Kıyafetlere ve diğer nesnelere bulaşma ancak birkaç saatlik temastan sonra mümkün olabilir. Fip hastalığı kediye özgüdür ve tamamen FcoV virüsünün genetik mutasyon geçirerek Fip hastalığına dönüşmesi ile ilişkilidir. Fip hastalığı gelişen bir kedinin klinik semptomları nelerdir? FcoV (felinecoronaviruse) hatta Fip içeren suşlara maruz kalan bir çok kedi immun yanıt geliştirip hastalıktan kendilerini koruyabilirler. Bununla birlikte Fip hastalığının klinik belirtilerini gösteren az orandaki kediler genellikle ölümle sonuçlanır. Fip hastalığı gelişen kedilerin ilk belirtileri değişkenlikler gösterir, (huzursuzluk, azalan iştah veya iştahın tamamen kaybolması, ateş) görülebilir. Birkaç gün veya haftalar içerisinde klinik semptomlar ortaya çıkar bu aşamada; Islak form olarak adlandırılan karın boşluğunda ve göğüs boşluğunda biriken sıvılar ki nefes almada zorluk çeker çoğu kedi. Kuru form olarak adlandırılan karın ve göğüs boşluğunda çok az yada hiç sıvı birikmeyen, (göz, karaciğer, beyin, bağırsaklar ve vücudun diğer organlarında) şiddetli iltihapları içerir. Kuru form gösteren bir çok kedide sadece gözde semptom gelişebilir. Fip hastalığı gelişen bir kedide birkaç hafta stabilkalabilsede çoğu zaman hastalık ilerler ve hemen hemen her vaka ölümle sonuçlanır. Fip hastalığı nasıl teşhis edilir? Fip hastalığı birçok hastalıkta görülen benzer semptomları gösterdiğinden teşhis etmek oldukça zordur. Kan analizlerinde anormallikler olabilir ancak bu tahlillerin hiçbirisi Fip hastalığını kesin olarak teşhis etmez. Karın ve göğüs boşluğunda sıvı toplanması bu hastalığı işaret edebilir ancak başka hastalıklarda sıvı toplanması görülebilir. Veteriner hekiminiz bu sıvıyı labaratuvarda inceletip diğer hastalıklar elemine edilebilir. Piyasada bulunan testler coronavirüs varlığını tespit eder Fip hastalığını değil! Fip hastalığını teşhis etmenin tek yolu etkilenen organdan alınan biyopsi örneğinin histopatolojik incelemesi sonucu kesin teşhise gidilir. Bazı coronavirüs testleri var bunlar ne kadar güvenilir? Bazı şirketler coronavirus varlığını tespit eden testler üretir. Bazı veteriner labaratuvarları PCR ( polimeraz zincir reaksiyonu ile antijen tespiti) bu test bazı suşları ayırabildiğini ve Fip ile ilgili olasılığı yüksek suşları tahmin ettiğini söylesedebir çok veteriner hekimi ve biz bu iddalara katılmamaktayız. Bu nedenle bu testlerin pozitif sonuçları FİP hastalığının güçlü bir göstergesi değildir.Yanicorona virüs taşıyıcısı pozitif olan her kedi fip değildir. Fip hastalığının klinik semptomlarını gösteren bir kedide bu testler Fip hastalığının tanısını destekleyebilir. Burdanda anlaşılacağı gibi FİP hastalığı tanısı zor konan ve biz veterinerler için gizemli bir hastalıktır. Fip hastalığı için bir tedavi varmıdır? Fip hastalığı hemen hemen her durumda ölümcüldür. Spesifik bir tedavisi yoktur. Kortikosteroidler gibi bazı anti enflamatuar ilaçlar (siklofosfemid gibi kanser tedavisinde kullanılan immunosupresif ilaçlar ile birlikte kullanılabilirler) Semptomları geçici olarak bastırılabilir ve yaşam kalitesi artırılabilir.İmmunmodülatör(bağışıklık sistemi kuvvetlendirici) kullanılabilir. Poliprenilimmünostimülan (PI) olan deneysel bir ilaç FIP’in “kuru” formunda kullanım için araştırılmaktadır.Bazı vakalarda Kuru FIP e karşı etkinlik gösterdiği görülmüştür.Ve destekleyici serum tedavileri yapılmaktadır.Kurufipte oluşan nörolojik belirtilerde özellikle GS-441524 adlı ilacın 84 günlük süren tedavisinde etkili olabildiği saptanmıştır. Fip hastalığı için bir aşı var mıdır? Son yıllarda bazı ilaç firmaları FIP hastalığının önlenmesine yardımcı olmak için aşılar geliştirmişlerdir ancak bu aşıların koruyuculuğu kesin değildir. Fip aşıları genel kullanım için uygun değildir. Evde yaşayan diğer kediler risk altındamıdır? Eğer evde yaşayan bir kedi de FIP hastalığı var ise bu durum diğer kediler için yüksek risk içerir. Neyseki FİP hastalığı çok az kedide gelişir.Bulaşabilen etken coronavirüstür.Fipdeğildir.Fipcorona virüs pozitif olan kedinin kanında virüsün mutasyına uğraması ile şekillenir. Enfekte kedinin öldüğü çok kedili evlerde, diğer kedilerin klinik semptom gösterip göstermediğini görmek için üç ay beklenilmelidir. Bununla birlikte bu kediler hastalığı taşıyıp saçabilirler ve yeni gelebilecek olan kedi veya kediler risk altında olabileceği düşünülmelidir. Biz veteriner hekimler Fip ile enfekte olmuş bir kedinin ölümünden bir ay sonra eve yeni bir kedinin alınmasını öneririz. 1/32 oranında sulandırılmış çamaşır suyu coronavirüsü rahatlıkla öldürebilir.